Her en der door het arboretum kom je ons tegen. Ja, jullie vieren dit jaar wel een gouden jubileum, met die bloeiende import in de hoofdrol, maar aan ons wordt argeloos voorbij gegaan, ons wordt niet eens een blik waardig gegund, alsof je niet mee telt. Terwijl wij er al staan vanaf die memorabele plantdag in november 1968, waarop de Eerummers ons in de grond hebben gezet. Dus eigenlijk zouden wij degenen zijn die jullie moeten feliciteren. Wanneer horen wij eens dat we de aandacht krijgen? Alleen als we in de ogen van mensen wat te vroeg onze bloemen laat zien, dan horen wij over ons spreken. Net of wij die lui moeten vertellen dat de winter voorbij is. Maar we wonen natuurlijk al lang in deze contreien, we hebben ons al eeuwen aangepast aan het grillige weerpatroon,
ons deert het niet meer. Oervolken, zoals de Kelten, die waren veel beter over ons te spreken. Ze dichtten ons magische krachten toe. Vandaar dat in het artsensymbool, de Esculaap, gebruik is gemaakt van onze takken waarover de slang kruipt. Mensen die jarig zijn in het voorjaar tussen 22 maart en 31 maart en in het najaar tussen 24 september en 30 september hebben ons als boomsymbool in de Keltische verjaardagskalender. Als je de Kelten moet geloven zijn deze jarigen eerlijk, begripvol en buitengewoon charmant. Je bent gek op veranderingen. Soms verander je de dingen zo snel, dat ze nauwelijks de tijd krijgen om in je te wortelen.
Als voorjaarsboom zijn jullie inderdaad zeer actief en ambitieus. De najaarsvariant kan goed manipuleren. We hebben het natuurlijk over de hazelaar, in het Latijn Corylus avallana. Een plantensoort die hier gekomen is in de perioden tussen de ijstijden, waar ruimte kwam voor dichte wouden van eik, iep en haagbeuk. In de droge perioden met strenge vrieskou zijn ze verdwenen, omdat de loofhoutwouden veranderden in donkere naaldhoutbossen. De hazelaar is daarom ook een prima indicator om temperatuurschommelingen waar te nemen. Vandaar dat archeologen dankbaar gebruik maken van stuifmeel van de hazelaar in de bodem om de ouderdom vast te stellen.
De hazelaar heeft zich prima aangepast om te groeien in de schaduw. Dit houdt in: vroeg voordat het bladerdek van het bos gesloten is zorgen voor je nageslacht. Vandaar dat de hazelaar al in januari – februari bloeit, soms al eerder. De hazelaar is eenhuizig, dus op één plant vind je bloemen die alleen stuifmeel maken, dus manlijk zijn en bloemen die stampers hebben en vrouwelijk zijn. De manlijke katjes hangen als lange snottebellen aan de struik en vallen direct op. Voor de vrouwtjes moet je dichter naar de plant komen om de paarsrode stamper te zien.
Hazelnotenhout is buigzaam en taai, vandaar dat het in de oudheid veel gebruikt werd als er gebogen hout nodig was, zoals voor tenten en om bogen voor de jacht te maken.
Martin Spiljart